Boġda Eǰen-ü Sülde-yin Sang

By:

Encoded by Pount, Dashdorjiin Dotno

Diplomatic edition of Öčig as an experiment with XML and TEI

Sigla

Ulaanbaatar Manuscript. Folios 46-52. Author not mentioned (not the same as Mergen Gegen's)

Kerlen-Bars Manuscript. Folios 5-10. Author not mentioned. Human sacrifice ritual at end

Boġda Eǰen-ü Sülde-yin Sang

Transcription and Apparatus

§ 0
{ † Erte urida y̌eke baġ-a Mongġol-un üy-e-dü Boġda Eǰen Čingges Qaġan-u śitügsen Altan Sülde-yin sang orośibai.. K, om. T; }

Part I. Propitiations

§ 1
{ † @ Uwa ‘a-a @ Huu.. kemen ġurban-ta ögüle.. K, om. T; }

§ 2
Alin-u { ači-bar T, ači K; } ĵirġalang-i abuġad
{ Uq̈uġata K, om. T; } nigen { gśin-dür T, kšan-dur K; } olġaġuluġči
Ariġun { erdeni-yin T, om. K; } degedü Boġda-yin
{ Anggiǰiral K, Engkeǰirel T; } ügei { wčar-tu T, wčartu K; } köl-ün ölmei-dür { ĵalbarin K, ĵalbirin T; } { sögüddün T, sögödümüi K; } { mörgümüi. T, bi.. K; }

§ 3
{ @ Uwa a-a @@ @ huu. Kemen ġurbanta ögüle. T, om. K; }
{ Blam-a-dur K, Bla-a-dur T; } mörgümüi{ . T, .. K; }
Burqan-dur mörgümüi{ . T, .. K; }
Nom-dur mörgümüi{ . T, .. K; }
Bursang { quwaraġ-tur T, quwaraġ-ud-tur K; } mörgömüi{ . T, .. K; }

§ 4
Altan sülde kemen nereyidügsen
berke { śimnus-ud-un K, śilmus-un T; } dayisun-i daruġsan
{ Qariy-a K, Qarġ-a T; } tü { doġśin K, om. T; } Qar-a Sülde { om. T, čimadur takin mürgümüi.. K; }
daġun-iyar daġudaġsan
Altan Sülde čimadur takin { mörgümü. T, mürgümüi.. K; }

§ 5
{ Ĵalama T, ‘lam-a K; } { wčar-tu T, wčartu K; } { ĵida-ban T, ĵida-iyan-ban K; } barin { kilengnen T, kilingnegsen K; } { qaraǰu T, om. K; }
Ĵalaġu čarai { niġur-tur-iyan T, niġurtai. Niġur-daġan K; }
{ Ĵayiduġsan T, ĵanggiduġsan K; } üsün-iyen { serbilgegsen T, serbeyigsen K; }
Ĵalaġu Boġda Sülde čimadur takin { mörgümü. T, mürgümüi.. K; }

§ 6
Niġur-tur-iyan { toġorin K, om. T; } mingġan { qar-a K, om. T; } nidütei{ om. T, . K; }
Niġuča-yin { üiles-tur T, ulus-i K; } nigen-ber ülü { endegči.. K, śitügči T; }
{ Niġur-tur-iyan T, Niġur-taġan K; } toġorin { čimeg-tü T, čimegtei K; } Boġda sülde čimadur takin mörgümü{ . T, .. K; }

§ 7
{ Sülder-e K, Süldür T; } { küčütü-yin T, küčütei-’in K; } tulada{ . T, om. K; }
{ Sümber T, Sümer K; } aġula-yin { orgil-deger-e K, orgil-ḏeger-e T; }
{ Sudarsun K, Sudaraġsan T; } eǰen { qaġan T, qan K; } Qurmusta Tngri-yi emün-e-ben
{ Süsülgegülün K, Sögödegülün T; } bayiġsan Boġda { Sülde čimadur takin K, Sülde-tegen T; } { mörgümü. T, mürgümüi.. K; }

§ 8
Saġaril ügei { ĵoriġtai-yin K, ĵoriġtu-yin T; } tulada{ . T, .. K; }
{ Sansar-tur K, Sangsar-tur T; } amitan
{ Samaġu T, Samaġun K; } maġu -yin tulada{ om. T, .. K; }
{ Sakituġai K, Sakisuġai T; } kemegsen Boġda Sülde { čimadur takin mürgümüi.. K, X X T; }

§ 9
Öber { öber-ün K, X X -un T; } { śimnus-un T, śimnus-ud-un K; } dayisun olan-u tulada{ om. T, . K; }
Olan { ridi T, ridi-yin K; } { qubilġan-iyar T, qubilġan-i K; } { ĵabilču T, qubilġaǰu.. K; }
Ilegüü dutaġu { ügei K, om. T; } { śimnus-un T, śimnus-ud-un K; } { dayisun-u K, dayisun T; } čerig-üd-i
{ Üneker K, Ünen T; } sayitur { butartal-a K, butaratal-a T; } kiduġči
Boġda Sülde čimadur { takin mürgümüi.. K, X X T; }

§ 10
{ Mital ügei ĵoriġtai-yin tulada.. K, om. T; }
{ Mingġan qar-a nidün-iyen kilayin kilingnen qaraǰu. K, om. T; }
{ Mön ügei olan śimnus-ud-i köl door-a-ban K, om. T; }
{ Mölkegülün giśgegülügsen. Boġda Sülde čimadur takin mürgümüi.. K, om. T; }

§ 11
Doġśin { sedkil-tei-yin K, y̌eke küčütü-yin T; } tulada{ .. K, om. T; }
{ Tongġoriġ K, Tongġaraġ-tu T; } { ĵida-ban T, ĵida-iyan K; } { barin T, bariǰu K; } { kilingnen qaraǰu T, om. K; }
Tüg tümen čerig-üd-ün { dayisun-u K, om. T; } terigün-i
Oġtalan { molčoġlan K, mončuġlan T; } { erike K, bürin T; } { bolġan K, čimeg T; } ĵegügsen Boġda Sülde čimadur { takin mürgümüi.. K, X X T; }

§ 12
Olan { ĵoblang-tu K, ĵoblang-tan T; } amitan-i { sakiqu-yin K, sakiqui-yin T; } tulada
Ünen degedü { ridi-yin K, ridi T; } { qubilġan-iyar T, qubilġan-i K; } qubilġaǰu
sakiġči Boġda Sülde čimadur { takin mürgümüi K, X X T; }.

§ 13
Ĵarliġ bolon { yabuġad K, y̌abuġad T; }
Ĵaliqai { om. T, maġu K; } buruġu { maġu T, omoġtu K; } { yabudaltan-i K, y̌abdal-tan-i T; }
{ om. T, doroyitaġulun K; }Ečülken daruġči Boġda Sülde čimadur { takin mürgümüi. K, X X. T; }

§ 14
{ Boġda Sülde-yin T, Boġda-yin K; } ĵarliġ-iyar ülü { om. T, . K; }
Büküi nom-dur ülü
Buruḡu { maġu T, om. K; } { y̌abudaltan-i̱ K, y̌abudal-tan-i T; }
Doroyitaġulun daruġči Boġda Sülde čimadur { takin mürgümüi.. K, X X. T; }

§ 15
{ Edüge T, om. K; } { šaśin K, šaǰin T; } { törö-yin K, törö-yi T; } eteged { buruġu üiledügči K, maġu T; } gemten olan { boluġad. K, bolbai. T; }
Erdemten sayid { čögedbe.. K, -be. T; }
Engke { šaśin T, om. K; } törö-yi { amurliġuluġči K, amurǰiġuluġči T; } Boġda Sülde čimadur { takin mürgümüi.. K, X X. T; }

§ 16
Qamuġ { čerig-ün K, om. T; } { dayisun-i T, dayisun-ud-i K; } { ünüsün T, ünesün K; } { toburaġ T, tobroġ K; } bolġan daruġči
{ Maśi K, om. T; } doġśin küčütü Boġda Sülde čimadur { takin mörgümüi.. K, X X T; }

§ 17
Üǰen { y̌adaqui K, y̌adaqu T; } qar-a { ĵirüketen-ü K, ĵirükiten-ü T; } omoġ-i
{ Doroyitaġulun T, om. K; } daruġči Boġda Sülde { čimadur takin mürgümüi.. K, X X T; }

§ 18
{ Tusatan T, Tusatu K; } { sayid-un T, sayid-ud K; } qurim-i manduġuluġči.
{ om. K, Tus öśiy̌eten-ü omoġ-i doroyitaġulun daruġči T; }
Boġda Sülde { čimadur takin mürgümüi.. K, X X T; }

Part II. Frequency-and-Propitiations mix

§ 19
Egün-i { edür-ün T, edür-ud-ün K; } nigen-te takin čidabasu
Ebedčin ügei eregül { engke K, engke-ber T; }
{ Amuġulang K, om. T; }{ om. K, ĵirġay̌u. T; }{ om. K, Ĵoblang ügei T; }ĵirġalang-iyar { čaġ bükün-i̱ nögčiy̌en K, ĵirġaǰu. T; }
Ĵud ügei { sayin čaġ-un K, om. T; } ĵun namur-iyar { ĵirġay̌u. T, ĵirġaǰu.. K; }

§ 20
Egün-i edür-ün { nigente K, nigen-te T; } takin čidabasu
{ Ali büri-yin K, om. T; } aġurlatu { doġśin K, om. T; } dayisun qulaġai { degerm-e-yi T, degerm-e-nuġud-i K; }
Mingġan ber-e-yin { ġaǰar-a T, ġaǰarča K; }{ doroyitaġulun K, om. T; } { buruġudaġulǰu K, buruġudqaǰu. T; }

§ 21
Qamuġ amitan-i { qarangqui T, qarangqui-yin K; } { sansar-ača K, sangsar-ača T; } ġarġaqui-yin tulada{ .. K, om. T; }
Qamuġ nom-ud-iyar { qariġulun T, om. K; } tonilġaġči
Ġayiqamśiġtu Boġda Sülde { čimadur takin mürgümüi.. K, X X T; }

§ 22
{ Kimurladun K, Kimuraqu T; } { temečeldüküi-yi K, temečeldükü-yi T; } { amurliġuluġči K, amur’ǰiġuluġči. T; }
{ Enelketü K, Kinaltu T; } { dayisun-i T, dayisun K; } { śilege T, šilai-a-yi K; } ġarġan { čarkital-a K, ĵakirtal-a T; } kiduġči
Boġda Sülde { čimadur takin mürgümüi.. K, X X T; }

Part III. Personal Statement

§ 23
{ Eyimü neretei kemen nasu-ban daġadqan ĵalbarimui.. K, om. T; }
{ Uwa ti K, om. T; }

Part IV. Additional Propitiations

§ 24
{ Tümen ölǰei qutuġtu oron ĵüg-ün tngri K, om. T; }
{ Delekei-yin eǰed-tür takin maġtan mürgümüi.. K, om. T; }

Part V. Beseeching

§ 25
{ Buyan čoġ-i arbidq-a.. K, om. T; }
{ Küsel bügüde-yi qangġan quriy̌alġ-a.. K, om. T; }
{ Qarśi ġai-yi arilġ-a.. K, om. T; }
{ Öśiy̌etü dayisun-i qariġul.. K, om. T; }

§ 26
{ Ilangġui-a biden-dür kereg üiles-i K, om. T; }
{ Saġad ügei amur kilbar bütüge.. K, om. T; }
{ Öber-ün ner-e-yi oroġulǰu K, om. T; }
{ Minu üiledügsen buyan-u küčün-iyer.. K, om. T; }

§ 27
{ delekei-yin K, delekei T; } ulus-un eǰen boluġsan{ .. K, . T; }
{ Y̌erüngkei K, Y̌erungkei-yin T; } { ulus-un K, amitan-u T; } { śitügen K, śitüġen T; } boluġsan{ om. K, . T; }
{ Yirtinčü-yin sakiġusu boluġsan. T, om. K; }
{ om. K, Süriy-e y̌eke-tü T; }Boġda Qaġan eǰen-ü
Qariy-a { Altan K, om. T; } Qar-a { Sülde-yi K, Sülde-yin T; } { gegen-degen K, gegen T; } { orośiǰu K, öröśiy̌eǰü T; }

§ 28
Qan üres kiged{ om. T, . K; }
{ Qaračus K, qaraču T; } albatu { ulus ba. K, om. T; }
Qamuġ { tüg K, om. T; } tümen-iyen
{ Qayiralan K, Qayirlan T; } { om. K, öggün T; } { soy̌orqatuġai⁘ K, soy̌orq-a. T; }

Part VI. Note from T on repetition/instruction

§ 29
{ Mön uridačilan amui. T, om. K; }

Part VI. Notes from K on Instructions and Efficacy

§ 30
{ Egüni Ma Ha Cws-un oron-u K, om. T; }
{ Ilaġuġsan-u šaśin-i tedkügči K, om. T; }
{ Wan Ĵüng Čing-un ordon-u K, om. T; }
{ Egüles-ün Qaġan kiged K, om. T; }
{ Naran Tngri Čaġan Labai tedkügči K, om. T; }
{ Boġda Eǰen Čingges Qaġan ber K, om. T; }

§ 31
{ Erte urida K, om. T; }
{ Yeke Baġ-a Köke Mongġol-un üy-e-eče K, om. T; }
{ Ĵalġamǰilan takin śitügsen K, om. T; }
{ Boġda Suutu Eǰen Čingges Qaġan-u śitügen K, om. T; }
{ Altan Qar-a Sülde-yin sang K, om. T; }

Part VII - The Secret Rites (K only)

§ 32
{ Egün-i sar-a büri-yin śin-e-yin ġurban. K, om. T; }
{ Śin-e-yin naiman. K, om. T; }
{ Arban tabun. K, om. T; }
{ Basa busu nigen ĵüil K, om. T; }
{ Qabur-un terigün sar-a-yin śine-yin nigen.. K, om. T; }
{ Dumdadu sar-a-yin qorin nigen.. K, om. T; }
{ Ĵun-u dumdadu sar-a-yin arban tabun.. K, om. T; }
{ Ebül-ün terigün sar-a-yin arban qoy̌ar.. K, om. T; }
{ Dumdadu sar-a-yin qorin ġurban.. K, om. T; }

§ 33
{ Edeger edür-i tokiy̌alduġulǰu K, om. T; }
{ Čoġčalaġsan öndör aġula-yin orgil-deger-e ġarču takil üiledümüi.. K, om. T; }

§ 34
{ Y̌ambar busu qariy̌atu cirig-ün dayisun K, om. T; }
{ Qoorlal qulaġai degerm-e-yin ĵüg-tür bolbasu K, om. T; }
{ Ġurbalǰin qar-a baling. K, om. T; }
{ Čaġaġčin geü-ü čisun. K, om. T; }
{ Basa ġurbalǰin ulaġan baling. K, om. T; }
{ Ġurban ĵüil takil. K, om. T; }
{ Qadaġ arikin-u degeǰi. K, om. T; }
{ Qar-a čai čikir bürem. K, om. T; }
{ Alaġsan kümün-ü čisun. K, om. T; }
{ Alta mönggün-ü üredüsün. K, om. T; }
{ Kümün-i̱ alaġsan ḵ̌ang temür-ün üridüsün. K, om. T; }
{ Ġulir toson-u degeǰi. K, om. T; }

§ 35
{ Ede bügüde-yi qubi sačaġu quriy̌an nayiraġulǰu K, om. T; }
{ Niġuča-yin eǰen wčarbani-yi y̌idam barin uriǰu. K, om. T; }
{ Boġda Eǰen Čingges Qaġan-u sang serǰim. K, om. T; }
{ Altan Sülde-yin sang serǰim. takil. K, om. T; }
{ Ede bükün-i nigemösön urida y̌osoġar üiledču K, om. T; }
{ Čoġčalaġsan öndör aġula-yin orgil-deger-e ġarču K, om. T; }
{ Sang takil-i üiledčü talbibasu K, om. T; }
{ Ḏakin takin čidabasu K, om. T; }
{ Aġurlatu dayisun K, om. T; }
{ Qulaġai degerm-e K, om. T; }
{ Ĵarġu ĵaġaliqai K, om. T; }
{ Kele ama K, om. T; }
{ Alin bükün-i buruġutaġulǰu doroyitaġulun čidamui.. K, om. T; }

§ 36
{ Ġaġčakü kele ama ĵarġu ĵaġaliqai-yin tulada K, om. T; }
{ Qadaġ arikin-u degeǰi K, om. T; }
{ Qar-a čai süü-ber ergü.. K, om. T; }

§ 37
{ Egün-i̱ olan-dakin-dur taraġabasu adistad sularan baġurmui kemen K, om. T; }
{ Boġda Eǰen Čingges K, om. T; }
{ Qaġan-u niġuča-yin ubadis tegusbe⁘ K, om. T; }